Πως να αναγνωρίζεις τους χειριστικούς ανθρώπους

Οι χειριστικοί άνθρωποι είναι μετρ της μεταμφίεσης. Τα λόγια τους και οι πράξεις τους είναι αιτιολογημένες, καθώς θέλουν το "καλό σου". Συχνά φορούν τον μανδύα του δίκαιου και ηθικού ατόμου, ενώ θα καταφύγουν σε απολογητικές τακτικές, αν αντιληφθούν ότι η μέθοδος που ακολουθούν γίνεται αντιληπτή ή προκαλεί την αντίδραση σου.

Πως λοιπόν αναγνωρίζουμε τους χειριστικούς ανθρώπους;

1) Θα σε κάνουν να νιώσεις τύψεις σε κάθε ευκαιρία

Οι τύψεις δίνουν στον χειριστικό άνθρωπο την εξουσία που χρειάζεται πάνω σου. Αν καταφέρει να κινητοποιήσει το συναίσθημα της ενοχής, ακόμα και αν δεν τον έχεις αδικήσει ή έχεις κάνει κάποιο λάθος, γνωρίζει οτι θα δείξεις μεγαλύτερη δεκτικότητα στις προτάσεις του και προθυμία να ακολουθήσεις τις επιθυμίες του.

Παράδειγμα:

Έστω οτι έχεις κλείσει εισιτήρια για να παρακολουθήσετε μια θεατρική παράσταση της επιλογής σου. Στο τέλος του έργου είναι πολύ πιθανό να ακούσεις κάτι παρεμφερές με το παρακάτω:

"Η παράσταση ήταν καλή. Εντάξει, δεν ήταν αυτό που ήλπιζα και μάλλον θα είχα επιλέξει κάτι διαφορετικό, αλλά αν εσένα σου άρεσε, αυτό είναι που μετράει"

2) Θα προβάλουν τις ανασφάλειες τους επάνω σου

Ο χειριστικός άνθρωπος συχνά προβάλλει τις ανασφάλειες του στους άλλους. Ο λόγος είναι απλός: αν αισθάνεσαι οτι τροφοδοτείς τους φόβους του μέσα από τις πράξεις σου, είναι πολύ πιθανό να συμβιβαστείς με τις επιθυμίες του, ενώ οι αντιδράσεις του σε αντίθετη περίπτωση είναι πιο εύκολο να αιτιολογηθούν.

Παράδειγμα:

Αν έχεις στην παρέα σου άτομα του άλλου φύλου, ίσως ακούσεις το παρακάτω:

"Με έχουν απατήσει στο παρελθόν και γι' αυτο δεν θέλω να έχεις στην παρέα σου άτομα του αντίθετου φύλου"

Αν τώρα εσύ δεν ακολουθήσεις τις επιθυμίες τους, μπορεί να χρησιμοποιήσουν εκφράσεις σαν την παρακάτω για να αιτιολογήσουν υπερβολικές αντιδράσεις:

"Συγγνώμη που αντέδρασα έτσι, αλλά φοβόμουν ότι θα σε χάσω". Σκοπός της συγκεκριμένης έκφρασης είναι να επικαλεστεί το συναίσθημα σου και να μασκαρέψει την χρηστικότητα ως αγάπη.

3) Θα προσπαθήσουν να μειώσουν την αυτοπεποίθηση σου

Τα χειριστικά άτομα βρίσκουν πάτημα στις ανασφάλειες των άλλων. Είναι πολύ πιο εύκολο να χειριστείς κάποιον που δεν είναι σίγουρος για τις απόψεις και τις επιλογές του και να τον κατευθύνεις εκεί που εσύ θες. Τα χειριστικά άτομα εστιάζουν στις αδυναμίες σου. Θα προσπαθήσουν να σε πείσουν ότι μόνο μέσα από την δική τους καθοδήγηση μπορείς να βελτιωθείς. Θέλουν μόνο το καλό σου, ή μήπως όχι; Σίγα σιγά μειώνουν την ικανότητα σου να λαμβάνεις αποφάσεις και σε κάνουν να εξαρτάσαι από την άποψη τους, αφού την εμπιστεύεσαι περισσότερο από τη δική σου.

4) Σου μεταφέρουν την υπαιτιότητα των συναισθημάτων τους

Εφόσον φέρεις την αποκλειστική ευθύνη για το πως αισθάνεται ένα άλλο άτομο, είναι ανθρώπινο να προσπαθήσεις να μην το στεναχωρήσεις και να κάνεις ό,τι μπορείς για να είναι ευτυχισμένο. Αν είναι λυπημένο, εσύ το έκανες λυπημένο, αν είναι θυμωμένο, εσύ το θύμωσες, αν είναι ευτυχισμένο, εσύ είσαι η πηγή της ευτυχίας του. Αυτή τη φορά μαζί με το αίσθημα ενοχής το χειριστικό άτομο κανει επίκληση και στην ματαιοδοξία σου. Συχνά θα χρησιμοποιήσει τακτικές παθητικής επιθετικότητας και ενδιαφέροντος-αδιαφορίας (ζεστού-κρύου), για να εντείνει την ψυχολογική πίεση.

5) Χτίζουν το προφίλ του θύματος από πολύ νωρίς

Τα χειριστικά άτομα θα μοιραστούν μαζί σου προσωπικές λεπτομέρειες και τραυματικά γεγονότα της ζωής τους απο τα πρώτα στάδια της γνωριμίας σας. Θα προσπαθήσουν από νωρίς να δημιουργήσουν το προφίλ του ευάλωτου και του αδικημένου, ώστε να κινητοποιήσουν την προστατευτικότητα σου, αλλά και να διευκολύνουν την ενεργοποίηση του μηχανισμού τύψεων σου στο μέλλον. Η τακτική αυτή επίσης κάνει επίκληση στην ματαιοδοξία του αποδέκτη, αφού νιώθει ότι απολαμβάνει το προνόμιο της εμπιστοσύνης του χειριστικού ατόμου.

Αν λοιπόν στα πρώτα ραντεβού, ενώ γνωρίζεις ελάχιστες πληροφορίες για το άλλο άτομο, ακούσεις φράσεις του τύπου "δεν το έχω πεί σε κανέναν αλλά..." ή "ελάχιστοι το ξέρουν όμως...", είναι πολύ πιθανό να έχεις να κάνεις με χειριστικό άτομο.

6) Χρησιμοποιούν την σιωπηλή αντιμετώπιση ως μοχλό πίεσης

Η σιωπηλή αντιμετώπιση αποτελεί έναν από τους βασικότερους δείκτες χειριστικής συμπεριφοράς. Το χειριστικό άτομο θα προτιμήσει να σε αποκόψει αντί να καταφύγει σε αντιπαράθεση. Η συγκεκριμένη τακτική παθητικής επιθετικότητας το γλιτώνει από την ορθολογική αντιμετώπιση των γεγονότων, ενώ επιφέρει έντονη συναισθηματική πίεση και τύψεις στον αποδέκτη.

Παράδειγμα:

Γυρίζεις απο το super market και έχεις ξεχάσει να πάρεις κάτι που έχει ζητήσει. Σε κατηγορεί ότι αδιαφορείς για τα συναισθήματα του και οτι δεν έχει αξία για εσένα (Δημιουργία τύψεων - υπαιτιότητα συναισθημάτων). Απαντάς οτι θα πας αύριο ή πιο μετά και εν μέσω της απάντησης σου, σου γυρίζει την πλάτη και απομακρύνεται, ενώ σταματάει να σου μιλάει για το επόμενο διάστημα.

7) Θα σε κάνουν να φανείς ο κακός

Κανείς δεν θέλει να είναι ο κακός της ιστορίας. Οι περισσότεροι από εμάς αν αισθανθούμε ότι αδικούμε τους άλλους, θα προσπαθήσουμε να επανορθώσουμε. Ο χειριστικός άνθρωπος θα προσπαθήσει να σε βάλει ακριβώς σε αυτόν το ρόλο. Θα σε κατηγορήσει ότι δεν τον εμπιστεύεσαι, ότι τον υποτιμάς, ότι υποβαθμίζεις την ευφυΐα του, ότι δεν δίνεις βαρύτητα στις απόψεις του. Ως λογικό επακόλουθο, θα του δώσεις μεγαλύτερη εξουσία.

8) Θα ζητήσουν σπάνια συγγνώμη και ως ύστατη λύση

Ο χειριστικός άνθρωπος σπάνια θα ζητήσει συγγνώμη και όταν το κάνει θα αποτελεί μέρος της τακτικής του. Ως μέρος του ναρκισσιστικού σχήματος της προσωπικότητας του, ο χειριστικός άνθρωπος αδυνατεί να αντιληφθεί την υπαιτιότητα των πράξεων του. Για εκείνον οι ανάγκες σου και τα θέλω σου απλά δεν έχουν αρκετή βαρύτητα και αιτιολογεί της αντιδράσεις του ως μέρος αστεϊσμού ή χαριτολογίας.

Παράδειγμα:

Ενώ είστε με παρέα, μοιράζεται προσωπικές πληροφορίες που σε φέρνουν σε δύσκολή θέση ή σε ντροπιάζουν. Η απολογία του, όταν ερωτηθεί, είναι ότι έκανε πλάκα.

Ποια άτομα μπαίνουν στο στόχαστρο του χειριστικού ατόμου:

• Τα άτομα που έχουν την τάση ετεροπροσδιορισμού.
• Τα άτομα που αποφεύγουν τις συγκρουσιακές καταστάσεις και έχουν την τάση να λένε σε όλα ναι.
• Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση που έχουν την τάση να αποζητούν αποδοχή.
• Τα άτομα με τάση προστατευτικότητας.

Πώς προστατευόμαστε ψυχικά, αν είμαστε σε μια χειριστική σχέση:

• Παίρνουμε πίσω τα ηνία της λήψης προσωπικών αποφάσεων
• Κατανοούμε ότι δεν είμαστε υπεύθυνoι για τα συναισθήματα και τις πράξεις των άλλων.
• Αναγνωρίζουμε τις χειριστικές πρακτικές και κατανοούμε την πρόθεση πίσω από αυτές.
• Εφόσον δεν μπορούμε ή δεν αισθανόμαστε ικανοί να διαχειριστούμε την κατάσταση, ζητάμε την συμβουλή ειδικού.

Οι χειριστικές σχέσεις πλήττουν δομικά στοιχεία της προσωπικότητας και του ψυχισμού του αποδέκτη, ενώ μπορούν να λάβουν διάσταση κακοποιητικής συμπεριφοράς. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε τα σημάδια χειριστικής συμπεριφοράς και να τα αποφεύγουμε.